|
|
SIMO JELAČA - SEVERNA KANADA | Simo Jelača | |
| |
ZNAMENITOSTI I LEPOTE KANADE(SEVERNA KANADA)
TERITORIJA NUNAVUT
Nunavut (Inuktituk = Naša zemlja, na Inuktitut jeziku) zauzima površinu od 2,000.671 km2 i ima svega 33.200 stanovnika. Glavni grad je Ikaluit, lociran na Bafin ostrvu u Frobišer zalivu. U Nunavut teritoriji postoji 26 zajednica i nekoliko meteoroloških stanica i vojnih baza. Nunavut obuhvata većinu kanadskih arktičkih ostrva, uključujući: Elsmir, Bafin, Devon, Princ of Vels, Sautempton i Hadson Bej.
Njufaundlend i Labrador je velikim delom teritorija ledenih bregova, gde su posebni doživljaji pronalaženje speciijalne hrane i, mesto dešavanja jedinstvenih i nezaboravnih iskustava.Vikinzi su prvi dospeli na teritoriju Njufaundlenda i Labradora pre više od hiljadu godina, ali su njihova naselja pronađena tek 1499. godine. Na karti iz 1511. godine, prvi put su prikazani Njufaundlend i Labrador i, Severni pol, kao i arktičke obale Azije i Grenland. Njufaundlend i Labrador postali su zvanično deo Kanade od 1949. godine. U oblasti Njufaundlenda i Labradora najveća su dva ostrva Bafin i Elsmir.
Ikaluit, kao glavni grad, sa 7.250 žitelja, od kojih su 85% Aboridžinal narodi. Jezik im je Inuktitut, a u upotrebi su takođe i engleski i francuski, kao zvanični kanadski jezici. Redovne životne namirnice tamo su veoma skupe, jer se sve dovoze avionima i baržama sa veoma udaljenih destinacija. Prvi stanovnici Nunavuta bili su Inuiti, živeli su u malim lovačkim i ribarskim zajednicama. Sa krznom su počeli trgovati 1700. godine, a od 1870. godine Kanađani su počeli smeštati Inuite u rezervate. Na dosta mesta zbog mnoštba leda u njihovim naseljima teško je odrediti gde se završava more, a gde počinje kopno. U oblastima tundre pretežno raste mahovina. Najsevernija ljudska zajednica živi u mestu Gris Fjord, u kojoj dnevna svetlost traje 24 sata tokom četiri meseca. Tamo su zime veoma hladne, sa jakim vetrovima, a samo u Julu i Avgustu temperature prelaze u plus. U Nunavutu su putevi retki i veoma otežani. U saobraćaju se najviše koriste motorne sanke i sanke sa psima.
Rudnik zlata Medou Benk jedini je rudnik koji je još u operaciji u Nunavutu, a rudnik dijamanata Džeriko radi od 2006. godine. Ako se nađete na teritoriji Nunavuta, domaćini će vam ponuditi svoje zanatske umotvorine (crteže, štampane predmete, rezbarije, skulpture i tkanine). Stanovništvo Nunavuta pretežno se hrani ribom i ulovljenom divljači. Tradicionalno odeću prave od krzna polarnih medveda, arktičkih lisica i foka. Nunavut se zvanično odvoijo od Nordvestern teritorije 1992. godine.
IKALUIT
Mnogi će se zapitati ‘’Gde je Ikaluit na karti Kanade?’’ Gledajte na gornjem desnom uglu kanadske karte i nađite ostrvo Bafin. Ikaluit je obeležen kao glavni grad Nunavuta, daleko je od bilo kog’ grada. Najbrži put do Ikaluita je avionom iz Otave za tri sata avio-kompanijom ‘’Ferst Er’’. Do Ikaluita može se leteti iz Otave, Montreala, Jelounaifa, Edmontona, Rankin Inleta i Kujuaka. Tamo živi svega oko 7.250 stanovnika. Ima ih dovoljno da se gotovo svi međusobno poznaju i susreću gotovo svakodnevno, a istovremeno dovoljno malo da se ne može izbeći susret sa poznanicima. Ikaluit ima stalni priliv sezonskih radnika i oni su lako prepoznatljivi od lokalnog stanovništva. U Ikaluitu su hiljadama godina živeli Inuiti, zajedno sa Prvim narodima i kasnije Metis Indijancima. Oni svi zajedno danas čine Aboriginal narode Kanade. No, i pored toga, u Ikaluitu se danas mogu sresti različite etničke grupe, pa se otuda Ikaluit može smatrati kospolitskim gradom. Grad je zamrznut od Novembra do Juna, svake godine. Otuda se smatra zaključanim gradom. Ikaluit ima tipičnu arktičku klimu, sa zimom od Oktobra do Maja. Ljudi se tamo osećaju prijatno i pri -150 C. Grad je inače okružen pustinjom.Stanovništvo se bavi tradicionalnim zanatima Inuita (šivenje, vajanje, štampanje i slično). Aktivni su izvođenju njihovih koncerata i festivala.
Taksi prevoznici imaju istu cenu za sve destinacije, pošto su sve međusobne udaljenosti gotovo podjednake. Ima nekoliko hotela i jedan muzej i svi su veoma blizu jedan drugoga. Tamo je 21 Decembar najkraći dan u godini, svega sa 4.19 sati dnevne svetlosti, a najduži dan u godini je 20 Juni, sa 20.5 sunčanih sati. Ikaluit ima svega 20 km puta i to nije asvaltiran. Od aerodroma do centra grada može se ići i peške.
ALERT
Alert, u Kikiktalukregionu je najsevernije stalno naseljeno mesto na svetu, na geografskoj širini 82°30'05 "severno, udaljeno 817 kilometara od Severnog pola. Tokom zvaničnog popisa 2011. godine, stalno stanovništvo Alerta je prijavljeno kao nula ali je tamo stalno prisutno vojno i naučno osoblje koje se smenjuje u rotaciji. Njihova istraživačka stanica Kejp Šeridanje udaljena10 km istočno od Alerta.Nunavut znači "naša zemlja" u Inuitu, na Inuktit jeziku.
Alert ima mnogo privremenih stanovnika, koji su domaćini vojne baze za obaveštavanje, radio veze kanadskih vojnih snaga, meteorološke stanice, laboratorije za globalna atmosferska merenja, kao i Alert aerodrom.Alert je veoma napušteno mesto, prava pustara, sa manje od 200 stalno zaposlenih. Teren u neposrednoj blizini je brežuljkast. Zemljište je zamrznuto skoro deset meseci, a od vegetacije uspeva samo ono što raste u polarnoj pustinji. Ovdašnja vegetacija se sastoji od biljaka čija je fotosinteza brza, tokom kratkog leta, i koje mogu da prežive u hladnoj, oštroj zimi. Vegetacija se nalazi uglavnom u vlažnim područjima goleti ili se biljke gaje u staklenim baštama. Zemljište oko Alerta ima sloj leda gotovo cele godine koji ograničava rast i opstanak mnogih biljaka i životinja. Alert je priobalno mesto u kome se tlo uglavnom sastoji od škriljaca i stena. Sveukupno, sa svim ovim karakteristikama, može se definitivno reći da je Arktik tundra.U avgustu 2006. godine, kanadski premijer Stiven Harper, obišao je Alert, u okviru svoje kampanje za promociju kanadskog suvereniteta na severu.
Olimpijska baklja prošla je kroz Alert 9. novembra 2009. godine na putu za Zimske olimpijske igre u Vistleru 2010. godine.Alert se nalazi 12 km zapadno od rta Kaip Šeridan, na severoistočnom vrhu ostrva Elsmir, na obali ledom pokrivenog Linkoln mora. Ovom mestu najbliži je glavni grad Nunavuta Ikaluit, koji je udaljen 2,092 km.Ostala mesta na ostrvu Elsmir su istraživačke baze na Eureka i Inuit zajednici Gris Fiord, 800 km jugozapadno. Polarna klima Alerta sa snežnim pokrivačem koji traje tokom 10 meseci godišnje, a ponekad i tokom čitave godine u zaštićenim područjima je teško podnošljiva za stanovnike koji tu dolaze privremeno da rade. Najtopliji mesec, Juli, a samo su Juli i Avgust sa prosečnom temperaturom iznad nule, a to su i meseci kada u preku 90% traju padavine. Alert je takođe veoma suvo mesto, u proseku ima samo 158,3 mm padavina godišnje. Septembar je obično mesec sa najviše snežnih padavina. Februar je najhladniji mesec u godini. Alert je drugo najhladnije mesto u Nunavutu.
Meteorološka stanica i vojni položaj na severnoj obali ostrva Elsmir, je najsevernija zajednica u Severnoj Americi. Turbot šrimf i Arktički čer su ribe koje se iz ovih krajeva izvoze u svet. U Nunavutu postoji više motornih sanki (snoumobila) nego automobila. Motorne sanke su glavno sredstvo prevoza.Isporuke velikih predmeta za zajednice tokom kratkog leta su isključivo brodskim putem (građevinski materijal, trajna hrana i vozila).
Rojal Kanadian Mounted Polis (RCMP)) pružaju policijske usluge Nunavutu, u svih 26 zajednica. Nunavutom upravlja zakonodavna skupština od 19 izabranih članova. Članovi biraju lidera vlade, predsednika kuće i osam ministara konsenzusom. Ima 10 odeljenja sa kancelarijama u devet različitih zajednica.
|