O namaAutoriPoezijaProzaRecenzijeRazgovoriVestiMedijiKolumnaKultura sećanja


















Izdvajamo

Aleksa Đukanović
Aleksandar Čotrić
Aleksandar Mijalković
Aleksandra Đorđević
Aleksandra Grozdanić
Aleksandra Nikolić Matić
Aleksandra Veljović Ćeklić
Aleksandra Vujisić
Anastasia H. Larvol
Anđelko Zablaćanski
Biljana Biljanovska
Biljana Stanisavljević
Bogdan Miščević
Bojana Radovanović
Boris Đorem
Boris Mišić
Branka Selaković
Branka Vlajić Ćakić
Branka Vujić
Branka Zeng
Dajana Petrović
Danijel Mirkov
Danijela Jokić
Danijela Milić
Danijela Odabašić
Danijela Trajković
Danilo Marić
Dejan Grujić
Dejan Krsman Nikolić
Desanka Ristić
Dina Murić
Divna Vuksanović
Đoka Filipović
Đorđo Vasić
Dragan Jovanović Danilov
Dragana Đorđević
Dragana Lisić
Dragana Živić Ilić
Dragica Ivanović
Dragica Janković
Draško Sikimić
Dušica Ivanović
Dušica Mrđenović
Duška Vrhovac
Gojko Božović
Goran Maksimović
Goran Skrobonja
Goran Vračar
Gordana Goca Stijačić
Gordana Jež Lazić
Gordana Pešaković
Gordana Petković Laković
Gordana Subotić
Gordana Vlajić
Igor Mijatović
Ilija Šaula
Irina Deretić
Iva Herc
Ivan Zlatković
Ivana Tanasijević
Jasmina Malešević
Jelena Ćirić
Jelena Knežević
Jelica Crnogorčević
Jovan Šekerović
Jovan Zafirović
Jovana Milovac Grbić
Jovanka Stojčinović - Nikolić
Juljana Mehmeti
Kaja Pančić Milenković
Katarina Branković Gajić
Katarina Sarić
Kosta Kosovac
Lara Dorin
Laura Barna
Ljiljana Klajić
Ljiljana Šarac
Ljubica Žikić
Ljubiša Vojinović
Maja Cvetković Sotirov
Maja Herman Sekulić
Maja Vučković
Marija Jeftimijević Mihajlović
Marija Šuković Vučković
Marija Viktorija Živanović
Marina Matić
Marina Miletić
Mario Badjuk
Marko D. Marković
Marko D. Kosijer
Marko Marinković
Marko S. Marković
Marta Markoska
Matija Bećković
Matija Mirković
Mićo Jelić Grnović
Milan S. Marković
Milan Pantić
Milan Ružić
Mile Ristović
Milena Stanojević
Mileva Lela Aleksić
Milica Jeftić
Milica Jeftimijević Lilić
Milica Opačić
Milica Vučković
Milijan Despotović
Miljurko Vukadinović
Milo Lompar
Miloš Marjanović
Milutin Srbljak
Miodrag Jakšić
Mira N. Matarić
Mira Rakanović
Mirjana Bulatović
Mirko Demić
Miroslav Aleksić
Mitra Gočanin
Momir Lazić
Nataša Milić
Nataša Sokolov
Nebojša Jevrić
Nebojša Krljar
Neda Gavrić
Negoslava Stanojević
Nenad Radaković
Nenad Šaponja
Nenad Simić-Tajka
Nevena Antić
Nikola Kobac
Nikola Rausavljević
Nikola Trifić
Nikola Vjetrović
Obren Ristić
Oliver Janković
Olivera Stankovska
Petar Milatović
Petra Rapaić
Petra Vujisić
Rade Šupić
Radislav Jović
Radmila Karać
Radovan Vlahović
Ramiz Hadžibegović
Ranko Pavlović
Ratka Bogdan Damnjanović
Ratomir Rale Damjanović
Ružica Kljajić
Sanda Ristić Stojanović
Sanja Lukić
Saša Knežević
Sava Guslov Marčeta
Senada Đešević
Simo Jelača
Slađana Milenković
Slavica Minić Catić
Snežana Teodoropulos
Sanja Trninić
Snježana Đoković
Sofija Ječina - Sofya Yechina
Sonja Padrov Tešanović
Sonja Škobić
Srđan Opačić
Stefan Lazarević
Stefan Simić
Strahinja Nebojša Crnić Trandafilović
Sunčica Radulović
Tatjana Pupovac
Tatjana Vrećo
Valentina Berić
Valentina Novković
Vanja Bulić
Velimir Savić
Verica Preda
Verica Tadić
Verica Žugić
Vesna Kapor
Vesna Pešić
Viktor Radun Teon
Vladimir Pištalo
Vladimir Radovanović
Vladimir Tabašević
Vladislav Radujković
Vuk Žikić
Zdravko Malbaša
Željana Radojičić Lukić
Željka Avrić
Željka Bašanović Marković
Željko Perović
Željko Sulaver
Zoran Bognar
Zoran Škiljević
Zoran Šolaja
Zorica Baburski
Zorka Čordašević
Proza


SIMO JELAČA - SEVERNA KANADA

Simo Jelača


ZNAMENITOSTI I LEPOTE KANADE
(SEVERNA KANADA)



TERITORIJA NUNAVUT



Nunavut (Inuktituk = Naša zemlja, na Inuktitut jeziku) zauzima površinu od 2,000.671 km2 i ima svega 33.200 stanovnika. Glavni grad je Ikaluit, lociran na Bafin ostrvu u Frobišer zalivu. U Nunavut teritoriji postoji 26 zajednica i nekoliko meteoroloških stanica i vojnih baza. Nunavut obuhvata većinu kanadskih arktičkih ostrva, uključujući: Elsmir, Bafin, Devon, Princ of Vels, Sautempton i Hadson Bej.


Njufaundlend i Labrador je velikim delom teritorija ledenih bregova, gde su posebni doživljaji pronalaženje speciijalne hrane i, mesto dešavanja jedinstvenih i nezaboravnih iskustava.
Vikinzi su prvi dospeli na teritoriju Njufaundlenda i Labradora pre više od hiljadu godina, ali su njihova naselja pronađena tek 1499. godine. Na karti iz 1511. godine, prvi put su prikazani Njufaundlend i Labrador i, Severni pol, kao i arktičke obale Azije i Grenland. Njufaundlend i Labrador postali su zvanično deo Kanade od 1949. godine. U oblasti Njufaundlenda i Labradora najveća su dva ostrva Bafin i Elsmir.


Ikaluit, kao glavni grad, sa 7.250 žitelja, od kojih su 85% Aboridžinal narodi. Jezik im je Inuktitut, a u upotrebi su takođe i engleski i francuski, kao zvanični kanadski jezici.
Redovne životne namirnice tamo su veoma skupe, jer se sve dovoze avionima i baržama sa veoma udaljenih destinacija. Prvi stanovnici Nunavuta bili su Inuiti, živeli su u malim lovačkim i ribarskim zajednicama. Sa krznom su počeli trgovati 1700. godine, a od 1870. godine Kanađani su počeli smeštati Inuite u rezervate. Na dosta mesta zbog mnoštba leda u njihovim naseljima teško je odrediti gde se završava more, a gde počinje kopno. U oblastima tundre pretežno raste mahovina. Najsevernija ljudska zajednica živi u mestu Gris Fjord, u kojoj dnevna svetlost traje 24 sata tokom četiri meseca. Tamo su zime veoma hladne, sa jakim vetrovima, a samo u Julu i Avgustu temperature prelaze u plus. U Nunavutu su putevi retki i veoma otežani. U saobraćaju se najviše koriste motorne sanke i sanke sa psima.


Rudnik zlata Medou Benk jedini je rudnik koji je još u operaciji u Nunavutu, a rudnik dijamanata Džeriko radi od 2006. godine. Ako se nađete na teritoriji Nunavuta, domaćini će vam ponuditi svoje zanatske umotvorine (crteže, štampane predmete, rezbarije, skulpture i tkanine). Stanovništvo Nunavuta pretežno se hrani ribom i ulovljenom divljači. Tradicionalno odeću prave od krzna polarnih medveda, arktičkih lisica i foka. Nunavut se zvanično odvoijo od Nordvestern teritorije 1992. godine.


IKALUIT


Mnogi će se zapitati ‘’Gde je Ikaluit na karti Kanade?’’ Gledajte na gornjem desnom uglu kanadske karte i nađite ostrvo Bafin. Ikaluit je obeležen kao glavni grad Nunavuta, daleko je od bilo kog’ grada. Najbrži put do Ikaluita je avionom iz Otave za tri sata avio-kompanijom ‘’Ferst Er’’. Do Ikaluita može se leteti iz Otave, Montreala, Jelounaifa, Edmontona, Rankin Inleta i Kujuaka. Tamo živi svega oko 7.250 stanovnika. Ima ih dovoljno da se gotovo svi međusobno poznaju i susreću gotovo svakodnevno, a istovremeno dovoljno malo da se ne može izbeći susret sa poznanicima. Ikaluit ima stalni priliv sezonskih radnika i oni su lako prepoznatljivi od lokalnog stanovništva. U Ikaluitu su hiljadama godina živeli Inuiti, zajedno sa Prvim narodima i kasnije Metis Indijancima. Oni svi zajedno danas čine Aboriginal narode Kanade. No, i pored toga, u Ikaluitu se danas mogu sresti različite etničke grupe, pa se otuda Ikaluit može smatrati kospolitskim gradom. Grad je zamrznut od Novembra do Juna, svake godine. Otuda se smatra zaključanim gradom. Ikaluit ima tipičnu arktičku klimu, sa zimom od Oktobra do Maja. Ljudi se tamo osećaju prijatno i pri -150 C. Grad je inače okružen pustinjom.
Stanovništvo se bavi tradicionalnim zanatima Inuita (šivenje, vajanje, štampanje i slično). Aktivni su izvođenju njihovih koncerata i festivala.


Taksi prevoznici imaju istu cenu za sve destinacije, pošto su sve međusobne udaljenosti gotovo podjednake. Ima nekoliko hotela i jedan muzej i svi su veoma blizu jedan drugoga. Tamo je 21 Decembar najkraći dan u godini, svega sa 4.19 sati dnevne svetlosti, a najduži dan u godini je 20 Juni, sa 20.5 sunčanih sati. Ikaluit ima svega 20 km puta i to nije asvaltiran. Od aerodroma do centra grada može se ići i peške.



ALERT


Alert, u Kikiktalukregionu je najsevernije stalno naseljeno mesto na svetu, na geografskoj širini 82°30'05 "severno, udaljeno 817 kilometara od Severnog pola. Tokom zvaničnog popisa 2011. godine, stalno stanovništvo Alerta je prijavljeno kao nula ali je tamo stalno prisutno vojno i naučno osoblje koje se smenjuje u rotaciji. Njihova istraživačka stanica Kejp Šeridanje udaljena10 km istočno od Alerta.
Nunavut znači "naša zemlja" u Inuitu, na Inuktit jeziku.


Alert ima mnogo privremenih stanovnika, koji su domaćini vojne baze za obaveštavanje, radio veze kanadskih vojnih snaga, meteorološke stanice, laboratorije za globalna atmosferska merenja, kao i Alert aerodrom.
Alert je veoma napušteno mesto, prava pustara, sa manje od 200 stalno zaposlenih. Teren u neposrednoj blizini je brežuljkast. Zemljište je zamrznuto skoro deset meseci, a od vegetacije uspeva samo ono što raste u polarnoj pustinji. Ovdašnja vegetacija se sastoji od biljaka čija je fotosinteza brza, tokom kratkog leta, i koje mogu da prežive u hladnoj, oštroj zimi. Vegetacija se nalazi uglavnom u vlažnim područjima goleti ili se biljke gaje u staklenim baštama. Zemljište oko Alerta ima sloj leda gotovo cele godine koji ograničava rast i opstanak mnogih biljaka i životinja. Alert je priobalno mesto u kome se tlo uglavnom sastoji od škriljaca i stena. Sveukupno, sa svim ovim karakteristikama, može se definitivno reći da je Arktik tundra.
U avgustu 2006. godine, kanadski premijer Stiven Harper, obišao je Alert, u okviru svoje kampanje za promociju kanadskog suvereniteta na severu.


Olimpijska baklja prošla je kroz Alert 9. novembra 2009. godine na putu za Zimske olimpijske igre u Vistleru 2010. godine.
Alert se nalazi 12 km zapadno od rta Kaip Šeridan, na severoistočnom vrhu ostrva Elsmir, na obali ledom pokrivenog Linkoln mora. Ovom mestu najbliži je glavni grad Nunavuta Ikaluit, koji je udaljen 2,092 km.
Ostala mesta na ostrvu Elsmir su istraživačke baze na Eureka i Inuit zajednici Gris Fiord, 800 km jugozapadno.
Polarna klima Alerta sa snežnim pokrivačem koji traje tokom 10 meseci godišnje, a ponekad i tokom čitave godine u zaštićenim područjima je teško podnošljiva za stanovnike koji tu dolaze privremeno da rade. Najtopliji mesec, Juli, a samo su Juli i Avgust sa prosečnom temperaturom iznad nule, a to su i meseci kada u preku 90% traju padavine. Alert je takođe veoma suvo mesto, u proseku ima samo 158,3 mm padavina godišnje. Septembar je obično mesec sa najviše snežnih padavina. Februar je najhladniji mesec u godini. Alert je drugo najhladnije mesto u Nunavutu.

Meteorološka stanica i vojni položaj na severnoj obali ostrva Elsmir, je najsevernija zajednica u Severnoj Americi. Turbot šrimf i Arktički čer su ribe koje se iz ovih krajeva izvoze u svet. U Nunavutu postoji više motornih sanki (snoumobila) nego automobila. Motorne sanke su glavno sredstvo prevoza.
Isporuke velikih predmeta za zajednice tokom kratkog leta su isključivo brodskim putem (građevinski materijal, trajna hrana i vozila).


Rojal Kanadian Mounted Polis (RCMP)) pružaju policijske usluge Nunavutu, u svih 26 zajednica. Nunavutom upravlja zakonodavna skupština od 19 izabranih članova. Članovi biraju lidera vlade, predsednika kuće i osam ministara konsenzusom. Ima 10 odeljenja sa kancelarijama u devet različitih zajednica.





PODELITE OVAJ TEKST NA:






2024 © Književna radionica "Kordun"