O namaAutoriPoezijaProzaRecenzijeRazgovoriVestiMedijiKolumnaKultura sećanja


















Izdvajamo

Aleksa Đukanović
Aleksandar Čotrić
Aleksandar Mijalković
Aleksandra Đorđević
Aleksandra Grozdanić
Aleksandra Nikolić Matić
Aleksandra Veljović Ćeklić
Aleksandra Vujisić
Anastasia H. Larvol
Anđelko Zablaćanski
Biljana Biljanovska
Biljana Stanisavljević
Bogdan Miščević
Bojana Radovanović
Boris Đorem
Boris Mišić
Branka Selaković
Branka Vlajić Ćakić
Branka Vujić
Branka Zeng
Dajana Petrović
Danijel Mirkov
Danijela Jokić
Danijela Milić
Danijela Odabašić
Danijela Trajković
Danilo Marić
Dejan Grujić
Dejan Krsman Nikolić
Desanka Ristić
Dina Murić
Divna Vuksanović
Đoka Filipović
Đorđo Vasić
Dragan Jovanović Danilov
Dragana Đorđević
Dragana Lisić
Dragana Živić Ilić
Dragica Ivanović
Dragica Janković
Draško Sikimić
Dušica Ivanović
Dušica Mrđenović
Duška Vrhovac
Gojko Božović
Goran Maksimović
Goran Skrobonja
Goran Vračar
Gordana Goca Stijačić
Gordana Jež Lazić
Gordana Pešaković
Gordana Petković Laković
Gordana Subotić
Gordana Vlajić
Igor Mijatović
Ilija Šaula
Irina Deretić
Iva Herc
Ivan Zlatković
Ivana Tanasijević
Jasmina Malešević
Jelena Ćirić
Jelena Knežević
Jelica Crnogorčević
Jovan Šekerović
Jovan Zafirović
Jovana Milovac Grbić
Jovanka Stojčinović - Nikolić
Juljana Mehmeti
Kaja Pančić Milenković
Katarina Branković Gajić
Katarina Sarić
Kosta Kosovac
Lara Dorin
Laura Barna
Ljiljana Klajić
Ljiljana Šarac
Ljubica Žikić
Ljubiša Vojinović
Maja Cvetković Sotirov
Maja Herman Sekulić
Maja Vučković
Marija Jeftimijević Mihajlović
Marija Šuković Vučković
Marija Viktorija Živanović
Marina Matić
Marina Miletić
Mario Badjuk
Marko D. Marković
Marko D. Kosijer
Marko Marinković
Marko S. Marković
Marta Markoska
Matija Bećković
Matija Mirković
Mićo Jelić Grnović
Milan S. Marković
Milan Pantić
Milan Ružić
Mile Ristović
Milena Stanojević
Mileva Lela Aleksić
Milica Jeftić
Milica Jeftimijević Lilić
Milica Opačić
Milica Vučković
Milijan Despotović
Miljurko Vukadinović
Milo Lompar
Miloš Marjanović
Milutin Srbljak
Miodrag Jakšić
Mira N. Matarić
Mira Rakanović
Mirjana Bulatović
Mirko Demić
Miroslav Aleksić
Mitra Gočanin
Momir Lazić
Nataša Milić
Nataša Sokolov
Nebojša Jevrić
Nebojša Krljar
Neda Gavrić
Negoslava Stanojević
Nenad Radaković
Nenad Šaponja
Nenad Simić-Tajka
Nevena Antić
Nikola Kobac
Nikola Rausavljević
Nikola Trifić
Nikola Vjetrović
Obren Ristić
Oliver Janković
Olivera Stankovska
Petar Milatović
Petra Rapaić
Petra Vujisić
Rade Šupić
Radislav Jović
Radmila Karać
Radovan Vlahović
Ramiz Hadžibegović
Ranko Pavlović
Ratka Bogdan Damnjanović
Ratomir Rale Damjanović
Ružica Kljajić
Sanda Ristić Stojanović
Sanja Lukić
Saša Knežević
Sava Guslov Marčeta
Senada Đešević
Simo Jelača
Slađana Milenković
Slavica Catić
Snežana Teodoropulos
Sanja Trninić
Snježana Đoković
Sofija Ječina - Sofya Yechina
Sonja Padrov Tešanović
Sonja Škobić
Srđan Opačić
Stefan Lazarević
Stefan Simić
Strahinja Nebojša Crnić Trandafilović
Sunčica Radulović
Tatjana Pupovac
Tatjana Vrećo
Valentina Berić
Valentina Novković
Vanja Bulić
Velimir Savić
Verica Preda
Verica Tadić
Verica Žugić
Vesna Kapor
Vesna Pešić
Viktor Radun Teon
Vladimir Pištalo
Vladimir Radovanović
Vladimir Tabašević
Vladislav Radujković
Vuk Žikić
Zdravko Malbaša
Željana Radojičić Lukić
Željka Avrić
Željka Bašanović Marković
Željko Perović
Željko Sulaver
Zoran Bognar
Zoran Škiljević
Zoran Šolaja
Zorica Baburski
Zorka Čordašević
Recenzije


VATRENE SLIKE ILIJE ŠAULE

Dragan Jovanović Danilov
detalj slike: KRK Art dizajn


VATRENE SLIKE ILIJE ŠAULE


Dragan Jovanović Danilov


Slikarstvo Ilije Šaule mogli bismo definisati kao samoispitivanje i samoosvetljavanje putem kojih se ponire u dubine gde se otvara „školjka ega“. U pitanju je umetnik mediteranske senzibilnosti i duševnosti, na čijoj slici jedna lirska ekstatičnost i dramatičnost odnosi prevagu nad mimetičko-reprezentacijskom paradigmom slike. „Umej da živiš u samom sebi“ – pevao je ruski pesnik Tjutčev. Ovaj stih mi se  nameće dok posmatram muzički žive slike Ilije Šaule. Ovaj umetnik ne istražuje preduboko u tmini već svoj svet gradi od svetlosti dana. Njegov slikarski jezik priziva bogat registar koji od otrovne zelene boje prelazi u toplu kolorističku paletu u kojoj dominiraju crvena, bakarna, zlatna, inkarnat, grimizna i topli okeri. Dekorativnost ovog slikarstva ozarena je jednim unutrašnjim obeležjem. Jedan nevidljivi unutrašnji svet ovde je pretočen u vizuelno. Slikarsko polje natopljeno je poezijom jednog duševnog stanja, unutrašnjom sjajnošću. Otuda se u ovom slikarstvu manifestuje životna radost i jedan vedri orfizam.          


Na slikama Ilije Šaule vidimo jedan sunčani svet koji gori pod jarom svetlosti. Ilija Šaula je istinski matrijarh. On ima poklonstven, čulan, gotovo erotičan odnos prema pejzažu, vodi, drvetu, jednom rečju prema elementima. Za njega je priroda kao i za one drevne pesnike Magna Mater, Velika Boginja. Kod ovog umetnika emocija je suštinski ogoljena i mentalno evocirana. Dionizijska radost slikanja sve je odlučila na ovim radovima koji računaju sa gestualnom dramatičnošću i kolorističkom muzikom. Mislim da nećemo pogrešiti ako kažemo da je Ilija Šaula lirski pesnik u slikarstvu. Sve je na njegovim platnima užareno, uzvitlano, levitirano. Kolorit je sav u razbludnim kovitlacima, pretapanjima i letnjoj dozrelosti zlata. Na Šaulinoj slici prepoznajemo prizor kako zemlja riga oganj, to raspomamljenje materije, tu užarenu reku magme i lave koja se izliva. Šaula se prepušta pejzažu, ali ga nikad ne tretira direktno i skrupulozno, već traži i po pravilu nalazi najizrazitije momente atmosfere. Zato na njegovim platnima sve likovno vibrira i drhti, a opet je stilski čisto i jasno definisano. Slike Ilije Šaule, dakle, imaju sunčani karakter. Na ovim slikama pronalazimo nečeg od romantičarskog shvatanja lepog. Nečeg od one Novalisove rečenice da svet uvek treba iznova romantizovati. Šaula je tvorac jednog samorodnog, vizuelnog slikarskog mita koga nastanjuju leptiri, arhipelazi, vulkani, fantastični predeli, magijski cvetovi i ptice među kojima prvenstvo ima ptica Feniks. Slika “Feniks” vrhuni dosadašnje slikarsko bavljenje Ilije Šaule. Nema dubljeg mita od onog o pepelu i feniksu, ptici koja je živela šest vekova, spalila se na pogrebnom piru, a potom se izdigla iz pepela s mladošću obnovljenom da živi kroz sledeći ciklus. Pojam i spomen Feniksa gubi se u dalekoj davnini klasičnog Misira, u žarkim pustinjama Arabije, pod vrelim nebom Afrike. Herodot piše da se Feniks pojavljuje retko u Egiptu – jednom u petsto godina. Ova besmrtna ptica tela pola zlatnog, pola crvenog, koja najviše podseća na orla, gnezdi se od tog vremena drevnih Misiraca u uobrazilji umetnika poput Ilije Šaule. Dakle, podsetimo se – kad se Feniksu, toj ptici neuporedive lepote približi čas smrti, on svije gnezdo od mirisnih grančica i u njemu izgori od vlastite topline, da bi potom vaskrsao iz svoga pepela u plamenu koji pročišćava. Čudastvena ptica Feniks sagoreva u plamenu, ali iz svog rođenog pepela ponovo izleće i vaskrsava mlađa i lepša nego što je bila, jer plamenu ne može podleći. U pepelu je, dakle, skrivena iskra iz koje će vrcnuti nova zublja. Feniks, to je preobraženi orao večnog podmlađivanja, vatrena struja volje. Simbolizam je savršeno jasan – umiranje i ciklično rađanje, vaskrsnuće i besmrtnost. Ili, u alhemijskoj simbolici poništavanje i Novo formiranje promenljive Materiae primae na putu do Kamena mudrosti. Slikar spaljuje zastarele hijerarhijske slikarske strukture. On se, poput feniksa, podvrgava simboličkoj smrti, kako bi se, vođen erosom prekoračenja, pripremio za ulazak u novi život. To je odumiranje i poništavanje u svrhu obnove života i nadolaska preporoda.


Ilija Šaula je jednom nogom u stvarnosti, a drugom u snoviđenju, tako da je i svet koji nam on predočava uhvaćen u jednom stanju između sna i stvarnosti. Sve je to na slikama Ilije Šaule oplemenjeno jednom likovnom toplinom i likovnim otelovljenjem. Šauline slike kao da su nastajale u kakvoj slikarskoj kovačnici, slikane bleštavim mlazevima paste ili užarenom vulkanskom lavom. I zaista njegove slike zasićene bengalski jarkim bojama (kadmijumi, sunčani okeri, narandžasta gama) koloristički bukte. Lepota njegovih prizora jeste u njihovoj eteričnosti i mističnom romantizmu. Atmosfera na njegovim platnima zasićena je zrelom, sočnom pikturalnom materijom dozrelog zlata letnjih popodneva. Šaulin slikarski izraz bogat je dramatskim akcentima pri čemu dramatiku uspostavlja živi ritam poteza. Ovaj umetnik nam predele svoga podneblja otkriva kao jedan dragocen endem. On drži do lepog, a lepo je, kako to kaže Plotin “cvetanje bića”. Ovo slikarstvo hoće da izrazi to “cvetanje bića”. Ovde emotivno odnosi prevagu nad racionalnim, a poetski štimung i koloristički rafinman nad stilizacijom i racionalnom kalkulacijom. Kroz atmosferu ozarenosti, Šaula predočava lepotu predela obasjanog mističnom svetlošću. A svetlost, kako je to već rečeno u baštinjenim spisima, može iz sebe da isija samo onaj koji i sam ima svetlosti u duši.


            Prizori Ilije Šaula sa čudovišnom, pitoresknom vegetacijom sugerišu rajsko stanje čovekovo, ali i nekakvo onirijsko odsustvo, svet daleko od buke i besa vremena. Oni su začarani arkadijskim kolorističkim erotizmom. Šaula je kroz floralni simbolizam i čarobnu zatrudnelost prirode uspeo da prikaže na svom slikarskom polju žudnju za prostorom jednog srećnog prebivanja. Pronalazimo na ovim slikama svojevrsne molitve čistoti elemenata, poziv da obnovimao onaj prisni dodir sa prirodom i u njenim otajstvenim njedrima pronađemo jedan topao prostor za sebe. Platna Ilije Šaule zasigurno se ne uklapaju u naše informacijsko-komunikacijsko doba. Ali njegovo slikarsko bavljenje potvrđuje da u digitalnom okruženju savremene kulture, slika kao produkt manuelne procesualnosti i emocionalne ponesenosti nastavlja da živi. Kroz složene registre svetlosti i senke, toplog i hladnog tonaliteta Ilija Šaula nam pripoveda povest o biljnoj duševnosti, svetlosti Stvaranja i njenoj evolucijskoj toplini koja nas jedino može ogrejati od metafizičke studeni.


U prilogu pogledajte katalog sa Šaulinim radovima 





PODELITE OVAJ TEKST NA:






2024 © Književna radionica "Kordun"