SVOĐENjE RAČUNA SA SAMIM SOBOM

Senahid Nezirović: roman "JAGMA" Udruženje književnika Republike Srpske, edicija, savremena književnost

Imao sam sreću da upoznam onda mladog pisca i studenta (Filozofskoga fakulteta u Sarajevu) Nezirovića, kada mi je dolazio u srednju mješovitu školu u opštini Banovići gdje sam radio kao pedagog i psiholog te direktor. Slučajni, prvi susret u kojemu sve ove godine i decenije naših života sarađivasmo, a da pri tom između nas, nikada, nije pala ni jedna jedina ružna riječ ili prijepirka je za uzor drugima...

Imajući u vidu da je radio volonterski još u SFRJ, i to u književnoj omladini, odnosno Književnom klubu „Ivo Andrić“ u podOzrenskom selu Turija, nedaleko od sela Orahovica u kome sam i ja rođen, ponudio sam svoj rukopis priča, bez naslova. Na moje iznenađenje, on je vrlo brzo donio prekucan tekst i zamolio me da pregledam, da bi kasnije otišlo na recenziranje (dr Mirku Skakiću i dr Asimu Haliloviću, prof. Pedagoške akademije Univerziteta u Tuzli).

Tako bijaše 1986. godine. Danas, ja pišem o njegovom rukopisu dokumentarnog romana radnog naslova „Jagma“ (genitiv množine „jagmi“, što je standardizovano Rečnikom srpskog jezika!). Radnja se zasniva na stvarnim događajima iz piščevog života i podsjeća mnogo na poznati roman „Život je negdje drugdje“ Milana Kundere. Neobično je da se, uz beletristički tekst, priloži ovako veliki broj raznih: Rješenja, Ugovora, fotografija, Diploma, otpusnica iz bolnice, pisama (epistolarna forma) i tome sl., međutim kada se pročita cijeli tekst onda se bolje razumije namjera pisca. Čini mi se da je subjektivnost ovdje svedena gotovo na minimum i da se, često, pisac ruga samom sebi te sudbini koja mu je određena. Glavni lik nije pisac, već oni koji radnju pokreću i usmjeravaju što veoma iznenađuje! Ostala imena su stvarnih ličnosti iz javnog života (Lukavca, Tuzle, Sarajeva i sl.), pa nema prigovora njihovom spominjanju na korektan način. Motiv koji pokreće likove je različit, uglavnom se radi o borbi za golu egzistenciju, zapošljavanje, osnivanje porodice što uvijek izmiče Senku i jer mu to neprijateljsko okruženje (ljubomorno i puno zavidnosti) ne dozvoljava...

Vrijeme obuhvaćeno radnjom romana „JAGMA“, počinje od rađanja u Tuzli, do završetka rata u SR BiH... Najinteresantniji su dijelovi tokom školovanja, zasnivanja radnog odnosa na određeno i (novinarske) angažovanosti u toku rata. Svjedočenje o ubistvu njegovog cijenjenog profesora Špire Matijevića i etničkom čišćenju srpskih naselja (Smoluća, Potpeć, Požarnica...) su najdragocjenija u ovoj priči, u kojoj nema mjesta sumnjičavosti... jer, pisac se ispovijeda pred papirom kao pred sveštenikom, svodeći račune sam sa sobom!

Nezirovićeve rečenice su naizmjeničko kratke i dugačke. On ima prepoznatljiv stil ubrzavajući kraćim rečenicama radnju, dok je atmosfera u dugim rečenicama znatno manje napeta. Čitaoci lako mogu steći utisak da se pisac znalački „poigrava“ srpskim jezikom, iako se čini da je prenatrpavanje turcizmima uzročnik nerazumljivosti, koji, srećom, ispravlja dodavanjem rječnika na kraju rukopisa romana!

(Sa željom da rukopis objavi naš izdavač u Republici Srpskoj ili Srbiji, ćirilicom, prihvatajući da Istine opisane u radnji romana „Jagma“, Nezirović Senahida ne smiju štampati u federacijskom dijelu BiH, nadam se ponavljanju tiraža, jer očekujem dobro prođu...)

 

09. januara, 2019. 

Bijeljina, Republika Srpska

Izvod iz romana „Jagma“

 

„Ne znam šta mi sve ovo treba kada svetonazor u koji smo ućerani, ne pozna ispovedanje, iako u Koranu piše: „u veri ne sme biti prisile“...

Stigoh u (po)rodilište komunističkoga gnezda Soli/(Tu)zla, iste godine kada Tito poseti Lukavac, gde moji behu starosedeoci. Džemo Nuhić, predsednik Opštine i direktor Fabrike (sode), sve delom potvrdi. Mandat obeleži podizanjem zgradurine Osnovne škole „Aleksa Dundić“ koju sam pohađao. Za „bravaraJožu“ se organizovao doček i fešta kakva pre i posle toga nije viđena. Kolonu crnih „Mečki“, sedišta od crvene kože, predvodiše garavi sa 777, u kome je sedeo dvojnik Vođe. Trostrukog heroja, pušeći „Havanu“... Izlegoh se u materinskom gnezdu, pod plemenitim srcem Strelca/Zmaja, u godini smaknuća prijatelja Maršala SFRJ, John F. Kennedyja.Babice pamtiše da zamirisah na behar. I dupla se duga pojavila na nebu! Slavuj pojao. Anđeo smrti me poljubi u čelo i tada zaplakah. Šapnu mesto na koje ću morati doći. Skončati prolazni život. U tačno proračunato vreme... Možda su i te suze prilivene za gubitkom „šmekera“, koji varaše obrazovanu Jackie, a sve se videlo na haber – kutiji „“EI“ Niš, odakle je telal odašiljao karahabere. Naša kuća, druga po redu, nabavi to „sokoćalo“. A dok se ne desi čudo, roditelji su vazda sa mnom odlazili, na sijelo, da gledaju televiziju kod komšije zv. „Čik“. Meza i „cuga“ beše obavezna. Tako naroljani šljiv(ovic)om, baljezgaše o reportaži „Karavan“, Milana Kovačevića, koja dobi „green light“  za emitovanje na TV Rajvosa.Zulumćari Turci behu dežurni krivci, jer smo tada živeli u „tamnom vilajetu“. Moj pendžer u dunjaluk se raskrilio, a ja sam p(r)oleteo iz kafeza isprepletenog zlatnim paukovim nitima, punim jedrima i pored zatvorenih vrata... u dunjalučki život pun jagme... „

PODELITE OVAJ TEKST NA: