detalj slike: KRK Art dizajn

NEUGODNI INDIJANAC

(Izvodi iz knjige ‘’Neugodni Indijanac’’ Tomasa Kinga,

(Domorodačko stanovništvo Severne Amerike)

Tomas King se smatra velikim kanadskim piscem, poput Mark Tvena. Istražujući život Indijanaca na američkom kontinentu, on se čak poistovetio sa Indijancem, iako mu poreklo potiče iz Grčke.

King u svojoj knjizi Indijance opisuje kao neugodne, kakve su ih prihvatali evropski doseljenici, pre svih Englezi. U početku kanadsko stanovništvo prihatilo ih je kao Indijance, a kasnije su ih preimenovali u ‘’Prvu Naciju’’, dok su ih u Americi prihvatili kao Domorodce (Indiginios). Indijanska deca, čiji su očevi Evropljani, a majke Indijanke, nazvana su ‘’Metis’’, prihvatana su takođe kao domorodci, mada u Indijanskom Aktu nisu dobili taj status. Metis Indijanci u Ontariju, Manitobi, Saskačevanu i Alberti imaju svoj jezik ‘’Mičif’’, koji je mešavina francuskog i domorodačkog jezika.

Kako Tomas King iznosi, Kolumbo nije prvi otkrio Ameriku. Pre njega istočne obale Amerike otktio je Nors, a zapadnu stranu, davno pre Kolumba, otkrili su Kinezi. King takođe osporava i Žaka Kartijea i Semjuela Čemplaina.

Kada su Evropljani počeli doseljavati na kontinent Amerike, Indijanci nisu njih ubijali, Indijanci su miroljubiv narod, a Evropljani su ubijali Indijance. Na montrealskom ostrvu 1689. godine ubili su 90 Indijanaca. Godine 1832. ubijeno je 18 Indijanaca u Kriku, Ilinois, a 1854. godine u masakru u Oregonu ubijeno je 19 Indijanaca. U Henderson Flat-u 1860. godine ubijeno je 25 Indijanaca, a 1879. godine u Koloradu je ubijeno 11 Indijanaca, u Fort Parkeru, Teksas, 6, u Floridi, blizu Bušnela 1o8 Indijanaca, i svi su bili nenaoružani civili. Tokom 1890. godine 487 dobro naoružanih vojnika otvorili su vatru na 350 Lakota Indijanaca i masakrirali njih 200 do 300, pretežno žena i dece. Sličnih slučajeva bilo je prekoviše.

Beli ljudi masovno su masakrirali Indijance. U Nju Meksiku Juan de Onate i njegovi ljudi ubili su 800 Akoma Indijanaca. Džon Underhill ubio je šest do sedam stotina Pekuot plemena, blizu Mistik River, Konektikat, a 1871. godine ubili su oko 150 Pinal i Arovaipa Apača u Kamp Grantu, Arizona. Zatim, 1863. godine u Ber Riveru, Ijdaho, ubijeno je 250 Nordvestern Šošoni Indijanaca. General Henti Atkinson ubio je oko 150 Sauk i Foks plemena u Bed Aksi Riveru, Viskonsin, 1832. godine. Takođe se zna, da je 1864. godine u Send Kriku, Kolorado, ubijeno oko 200 mirnih Čejni Indijanaca. To je formalno bio pokolj svakoga ko se kretao. A još gori pokolj izvršio je Vundid Ni 1890. godine, gde je ubijeno oko 200 Lakota Indijanaca. I kao što Silvia Van Kirk u svojoj knjizi ‘’Meni Teder Tois’’ opisuje žene Indijanke, Evropljani istraživači, vojnici, traperi i oni koji su pravili mape, trgovci i drugi, jednostavno su ubijali Indijance muževe, da bi spavali sa njihovim ženama.

Kada je Tomas King bio dečak, 9 godina, sa svojim drugarima igrali su se kauboja, a niko od njih nije želeo biti Indijanac.

U sedamnaestom veku počeli su ratovi između belih ljudi i Indijanaca. Od 1622. do 1644. godine ratovali su u Virdžiniji, a od 1675 do 1678. godine u Masačusetsu, pa je zatim usledio takozvani francusko-indijanski rat, a Algonkin Indijanci ratovali su kao saveznici Francuza, i Irokis Indijanci kao saveznici Britanaca. Sličnih ratova bilo je previše. Kanada, za razliku od Amerike, nije vodila ratove protiv Indijanaca, jednostavno, Kanada nije težila za ratnom slavom na svojoj teritoriji.

U svim ratovima beli ljudi su imali savremeno naoružanje, uglavnom doneto iz Evrope. Beli ljudi su sebe oduvek smatrali višom klasom naroda, a Indijance su smatrali neobrazovanim. U Holivudskim filmovima Indijanci su prikazivani u vidu komedija, a ne njihovih tragedija.

Nedovoljna su izvinjenja kanadskih i američkih zvaničnika za sva počinjena zlodela prema Indijancima. Prvo izvinjenje u kanadskom Parlamentu učinjeno je 2008. godine. U Americi je postojala izreka: ‘’Dobar Indijanac je mrtav Indijanac’’. Međutim, kako kažu Teodor Ruzvet se stideo te izreke. Neki dokumenti navode da su Evropljani dolaskom na američki kontinent poubijali 80% indijanskog življa. Godine 1830. Džordž Katlin je putujući po Americi zaključio da će Indijanaca potpuno nestati sa zemlje.

Katolička crkva je počela da dovodi indijansku decu u crkve od 1947. do 1990. godine, a roditelje im nagovarali da decu daju u rezervate, de će im biti dobro obrazovanje u društvu belih ljudi. Čak su im pričali da će im se promeniti boja kože u belu. Naravno, to su bile izmišljotine, laži. A zna se, da su Indijanci od svoga postojanja bili naučeni da žive u harmoniji sa prirodom.

Evropljani su Indijance zarazili malarijom, koja je ubila milione ljudi i bila je neizlečiva. Amerikanci su tek od 1969. i 1970. godine na svojim univerzitetima dozvolili Indijancima da se mogu deklarisati kao Indijanci, pa se je i sam autor date knjige Tomas King, štosa radi, deklarisao kao Undijanac, iako to nije bio.

Prema popisu stanovništva 2006. godine, Kanada je imala 565.000 Indijanaca, mada mnogi nisu želeli da se popišu i bilo ih je zaista mnogo više. Sa Metis i Inuit Indijancima bilo ih je oko 1.2 miliona, u čega nisu uračunata 22 rezervata. U Americi status Indijanaca iz 2009. godine imalo je 564 plemena sa oko 950.000 žitelja, mada se smatra da ih je tada bilo 2.4 miliona. Autor Tomas King ni ove podatke ne smatra tačnim, on misli da ih je bilo mnogo više. On čak navodi da te cifre predstavljaju oko 40% od ukupnog broja Indijanaca u Americi.

U Kanadi legitimni status Indijanaca, dat je po Indian Aktu iz 1876. godine. Godine 1881. bilo je zabranjeno da beli ljudi kupuju poljoprivredne proizvode od Indijanaca, a 1885. godine čak su Indijancima zabranili da igraju svoje igre, kao religiozne obrede. Od 1905. godine dozvoljeno im je da mogu napuštati rezervate, a od 1914. godine dozvoljeno im je da se mogu odevati u svojim nacionalnim kostimima. I, konačno, Kanadski Indijanci od 1968. godine imaju kanadsko državljanstvo i pravo glasa.

Tomas King navodi da indijanski klubovi postoje u mnogim zemljama: u Sjedinjenim Američkim Državama, u Rusiji, Italiji, Francuskoj, Poljskoj,Mađarskoj, u Skandinavskim državama i u Nemačkoj, a samo ih nema u Kanadi.

Prvi odnosi između Indijanaca i belih ljudi, nakon dolaska Evropljana, bili su trgovački, prodaja - kupovina krzna. Indijanci su shvatali da su oni suvereni na svojoj zemlji, kao nezavistan narod. Ali, krajem 1700. godine vlast nad Indijancima preuzima armija, stvorena je sa Indijancima konfederacija, a godine 1823. donet je zakon, kojim se zabranjuje svaka kupovina zemljišta od Indijanaca, sva zemlja stavljena je pod federalnu vlast. Od 1831. godine Indijanci su potpuno izgubili svoj suverenitet. Kanada je svoje zakone identifikovala sa američkim 1876. godine, sa usvajanjem Indijan Akta, a prvi moderan akt potpisan je sa Indijancima 2000. godine.

Kada je počela dislokacija Indijanaca njih je nestalo oko 100.000, što je prikazano u izveštaju Rojal komisije 1996. godine. U Kanadi je dislociranje Indijanaca počelo 1940. godine, gotovo vek kasnije nego u Americi. Indijance su dislocirali što dalje od belog stanovništva, objašanjajući im da to čine iz razloga da ih zaštite od belih. Država je Indijancima davala do tada ne obrađivanu zemlju, obećavajući im novu budućnost, koju su nazivali centralizacijom. Dislociranje Indijanaca u Kanadi obustavljeno je tek od 1950. d0 1960. godine.

Severno-američka politika prema Indijancima, od druge polovine devetnaestog veka, kaže King, izgleda kao loš film. Vojnici, sveštenici, političari, socijalni radnici i čak naučnici, krili su se od Indijanaca. Beli ljudi borili su se protiv Indijanaca 250 godina, tretirajući ih kao neprijatelje. Postojala je i asimilacija Indijanaca, pa se uništavanje Indijanaca može tretirati kao Genocid. U svemu tome značajnu ulogu igrala je katolička crkva. Fransis Dženings u svojoj knjizi ‘’Invazija Amerike’’ naziva hrišćanstvo kao ‘’Religiozno osvajanje’’, a Tomas King to naziva ‘’Religijom zavođenja’’. Evropljani su Indijancima nametnuli svoju religiju i obrazovanje, kao superiorno. Na to su prisiljavali Indijance, stavljajući ih u situacije da gladuju i zatvarali su ih u rezervate. Sudija u Filadelfiji Henri Pankost je 1882. godine sugerisao: ‘’Mi moramo kasapiti Indijance ili ih civilizovati’’. Tada su usvojili pravilo: ‘’Ubiti Indijanca da bi ga spasili’’. Katolička crkva prevodila je indijansku decu u katolike, i ništa ih nisu učili iz domena života Indijanaca. Crkva je jednostavno odrodila indijansku decu, odstranjivala ih je od njihovih roditelja, eliminišući potpuno uticaj Indijanaca na svoju sopstvenu decu, deca su izgubila svoj jezik, hranili su ih neukusnom hranom, škole održavali hladne, deca su se prehlađivala, oboljevala i umirala. Čak su tu decu i seksualno kažnjavali. Škole za indjansku decu ni po čemu nisu bile uporedive sa školama bele dece. U Kanadi od 1840. do 1932. godine preko 40% škola bile su katoličke, pod kontrolom crkve.

Indijanska deca masovno su oboljevala od tuberkuloze i masovno su umirala. Medicinska zaštita, za tu decu, gotovo da nije ni postojala. Deca su učena da se spremaju za zapošljavanja kod belih ljudi, a prihodi Indijanaca bili su 1960. godine četiri puta manji od prihoda belog stanovništva.

Autor Tomas King navodi cifru od 150.000 indijanske dece koja su umrla u katoličkim školama u Kanadi, uz pretpostavku da ih je još mnogo više umrlo u Americi. On pomor indijanske dece upoređuje sa španskom gripom 1918. godine, čiji je mortalitet bio oko 20%, pa se dalje pita: ‘’Šta bi se desilo da su javne škole u Torontu, Vankuveru, San Francisku, Njujorku i drugim gradovima imale toliki pomor bele dece?’’. I, kako sam kaže, ‘’To je samo teorijsko pitanje’’!

I tek 1986. godine Ujedinjena crkva Kanade ,prvi put se izjasnila za slab tretman indijanske dece, a 1988. godine ministar za indijanska pitanja, Džejn Stjuart, podneo je, u ime kanadske vlade, izvinjenje. A crkvi je trebalo 20 godina, da se papa Benedikt XVI izvini. I, konačno, Prvi ministar Kanade, Stiv Harper, izvinuo se u Haus of Komerc, tvrdeći da je asimilacija Indijanaca bila pogrešna. Autor Tomas King tvrdi da slično izvinjenje u Americi nikada nije učinjeno, a tek 2009. godine doneta je rezolucija izvinjenja, koju je potpisao Barak Obama. Prednjem se mogu dodati i informacije kanadske televizije tokom 2001. godine, o brojevima indijanske dece stradalim u školama katoličke crkve. Za isto ni papa Fransis do danas ne nalazi potrebnim da se i on izvine. U Kanadi se ipak izvinuo Praj-ministar Džastin Trido.

Godine 1855. u Americi je bilo oko 1500 afričkih robova. A kada su Amerikanci forsirali Čiroki Indijance da se presele, na njihove, indijanske teritorije, mnogi od tih robova pošli su sa Indijancima. Na pitanje Indijancima: ‘’Šta bi oni želeli u budućnosti?’’, odgovor je bo: ‘’Suverinitet’’! A kada su pitali bele ljude, šta bi oni želeli od Indijanaca, odgovor je bio: ‘’Njihovu zemlju i asimilaciju’’!

Tokom 1980. i 1990-tih godina vlade Kanade i Amerike odlučile su da su teritotije Indijanaca idealne za odlaganja đubra i nuklearnog otpada, protiv čega su se prvo pobunili Indijanci plemena Navojo 2005. godine. Na teritorijama na kojima žive Indijanci, danas se nalazi najviše rudnika, iz kojih takođe izlaze mnogobrojni zagađeni otpadi. Indijancima je oduvek doturan alkohol, zatim droga, i na kraju kocka, sve što razara ličnost Indijanaca.

U Kanadi je Nunavut dobio samostalnost 1999. godine, kao nova teritorija. Ime Nunavut ima značenje ‘’Naša zemlja’’. Oni imaju i svoj jezik ‘’Inuktitut’’, koji je uveden u njihovim školama, pored engleskog i francuskog.

Tomas King tvrdi da problem između Indijanaca i belih ljudi nikada nije postojao zbog neznanja, problem je bio i biće u nedovoljnom poverenju zapadne civilizacije prema Indijancima.

Indijanski Vigvam                                            Trido sa indijanskim poglavicom

PODELITE OVAJ TEKST NA: